AROMAKOLOJİ NEDİR?

Aromakoloji kelimesini belki ilk defa duyuyorsunuz. Aromaterapiye ise muhakkak aşinasınızdır. Aromakoloji ne yapar? Aromakoloji, insanların kokulardan kaynaklı yaşadığı davranış ve duygusal değişiklikleri inceler. Yeni bir bilimdir, 1990’ların başında Japonya’da ilk adımları atılmıştır. Aromaterapi ne yapar? Aromaterapi, hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için bitkisel yağların oral, topikal ve soluma yolları ile kullanımıyla, fizyolojik ve/veya psikolojik düzeyde sonuçlar elde eden bir terapötik (tedavi edici) takviyedir. Kadim zamanlardan kalma bir yöntemdir. Solunum yoluyla tedaviye şu an için şüpheyle yaklaşıyorum. Hemen belirtelim, Véronique marka ürünleri aromaterapiye uygun değildir fakat size eşsiz bir aromakoloji deneyimi yaşatacağını garanti edebiliriz. Aromakoloji formülü çok basittir: Beğenilen kokunun psikolojik faydası. Burada kullandığımız “beğenilen” kelimesini unutmayın, nedenlerini açıklayacağız. Evet, farkı kısaca anlattıktan sonra şimdi biraz derine inelim. Aromakoloji, davranış ve duygusal değişikliklere etki ettiğinden, günlük hayatımızda temas ettiği alan çok geniştir. Stresten özgüvene, sağlıklı bir iletişimden arzu edilen bir mutluluğa varıncaya kadar birçok farklı başlığı ekleyebileceğiniz büyük bir yelpazeyi kafanızda canlandırın. Aromakolojinin bunları bize yaşatmak için -aromaterapide olduğu gibi- sadece uçucu yağlara ihtiyacı yoktur, tüm beğendiğiniz kokularla bunu gerçekleştirebilir.
Peki, koku bu etkiyi bize nasıl yapıyor? Cevabı, beynimizdeki limbik sistemdedir. Şimdi çok kısaca limbik sistemden bahsedelim. Mutlaka beynin ödül merkezini duymuşsunuzdur; onun yeri tam olarak işte burası. Duygu ve davranışlarımızın düzenlenmesi de içgüdülerimizin harekete geçmesi de limbik sistemde gerçekleşir. En önemlisi ise, limbik sistem isteğimize bağlı hareket etmez ve tepkisi yoğun olabilir. Peki, burası neden aromakolojide önemli? Çünkü limbik sisteme sadece kokular direkt girebiliyor ve burada işleniyor. Böylece limbik sistemin kokuları işlemesi, aromakolojinin ana konusu oluyor.
Kokuların sebep olduğu etkileme biçimlerini ikiye ayırabiliriz. Bunlardan birincisi koku hafızamızdan direkt yararlanılması. Buna verilecek en iyi örneklerden birisi “bebeklerdir.” Annelerinin kıyafetlerini kokladıklarında, anneleri yanlarında olmasa bile sakinleştikleri gözlemlenmiştir. Buradaki etki, bebeğin koku hafızasından direkt yararlanarak oluşuyor. İkinci etkileme biçimiyse hafızadan direkt değil dolaylı olarak. Aklımıza gelen ilk örnek “yemek”. Mesela aşırı aç dolayısıyla biraz sinirliyken, pek de sevmediğimiz bir yemek çeşidinin kokusuna verdiğimiz; olumlu tepki ve sakinleşme. Her iki örnekte de koku, olumsuz bir psikolojiyi değiştiriyor. Benzeri olumlu duygusal değişimleri, satın aldığınız kokulu ürünlerle evinizde veya ofisinizde yaşadığınızı, yaşattığınızı bir hayal edin. Bu harika olmaz mı?
İsterseniz gelin şimdi bunu nasıl sağlayacağınızı konuşalım. Diyelim ki “herhangi bir” koku çeşidinin rahatlatıcı etkisi hakkında bazı şeyler duymanızın ardından, o çeşit esanstan satın alıp koku makinesiyle veya buhurdanlıkla salonunuzu buram buram kokuttunuz. Evet, doğal olarak bunun sizi rahatlatmasını ve mutlu hissettirmesini bekleyeceksinizdir. Bu tarz bir yöntemle koku seçerek, yani okuyarak veya birilerinden duyarak, istediğiniz etkiyi yakalamanız maalesef her zaman mümkün olmaz. İkna edici reklamlarda ve daha pek çok güvenilir kaynakta, bunun tam tersi yazılıp söylense de emin olun ki bu şekilde istediğiniz etkiyi yaratmaya çalışmanız işinizi şansa bırakmanız demektir. Çünkü hepimiz farklı kokulara değişik tepkiler verebiliriz ve bu çok doğaldır. Örnek mi? Lavantanın meşhur rahatlatıcı etkisini duymayan yoktur fakat birçokları için de dayanılmaz itici bir kokudur. Bu durumda, siz lavanta kokusu sevmeyenlerdenseniz bahsedilen rahatlatıcı etki hiçbir şey ifade etmeyecektir. Başka bir örnek verelim: Coğrafi farklılıklar da bu dediğimizi teyit edebilir. Misal, ülkemizde temizlik kokusunun en iyi ifadelerinden birisi olan beyaz sabun kokusu yani Marsilya sabunu kokusu, Amerika’da bazı sinek ilaçlarının kokusudur. O zaman bu ilaçlardan kullanan bir Amerikalı, böyle kokan ortamdayken, meşhur temizlik hissini algılamayacağı gibi bir anda aklına sinekler gelecektir, değil mi? Kokuların farklı ve güçlü etkileri vardır fakat sevmiyorsanız size hiçbir psikolojik faydası olmaz, hatta ortamı dayanılmaz bile yapabilir. Veya çocukluğunuzdan kalan travmatik bir hatıranızla yakından ilişkilendirdiğiniz bir kokunun, sizi rahatlatması şöyle dursun, ismini duymanız dahi psikolojinizi bozabilir. Yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı “belirli” koku çeşitlerine atfedilmiş harika sıfatların altında kuşkusuz ticari sebepler yatar. Fakat bu “herhangi” bir koku çeşidinin size olumlu etkisi olmayacağı anlamına gelmez.
Peki, aromakoloji için nasıl koku seçeceksiniz? Yöntemi çok basit, hangi koku ailesinden hoşlandığınızı keşfedip ona göre sizi mutlu edecek kokuları ortamınızda kullanacaksınız. Yani duyduklarınıza ya da okuduklarınıza göre değil, koklayıp sizde bıraktığı olumlu hissiyata göre hareket etmelisiniz. Aromakoloji ne kadar önemli olsa da bu bilimi kullanılırken dikkat edilmesi gereken bazı kısımlar vardır. Ortam kokusu satın alırken doğal olarak sağlıkla ilgili endişeleriniz olabilir. Eğer yoksa da mutlaka olsun diyorum. Kokular, onları teneffüs ettiğimiz için sağlığınızı çok yakından ilgilendirirler.