Koku Farkındalık Testi
Koku tercihi ve kokuya reaksiyon standart değildir, insandan insana farklılık gösterebilir. Belirli koku çeşitlerine atfedilmiş (afrodizyak, yaz, kış, kadınsı, erkeksi, uyku getiren, canlandıran veya zekâ açan gibi) harika sıfatların altında kuşkusuz profesyonel ticari sebepler ve alıcının eksik bilgileri yatar. Satanın vizyonuna, coğrafyasına veya dönemine bağlı olarak bu sıfatlara yüklenen anlamlar muazzam şekilde yükselebilir.
Ancak bu, herhangi bir koku çeşidinin kişiye olumlu etkisi olmayacağı anlamına kesinlikle gelmez. Gerçek; duyduklarınızda, okuduklarınızda veya zevkine ve bilgisine güvendiğiniz karakterlerde değil; kişinin kendi deneyiminde, duyusundadır. Kokunun kişide bıraktığı olumlu his temel hareket noktasıdır.
Bu nedenle aromaterapinin “solunum yoluyla” tedavi yöntemine, koku etkisini “standart” olarak önerdiği için şüpheyle yaklaşmak gerekir. Zira büyük sermayelere, gelişmiş teknolojiye, yeni ve eski her türlü yönteme sahip uluslararası ilaç ve parfüm firmaları dahi bu tarz vaatlerle ürün üretmiyorlar.
Koku tercihi kişiseldir. Beğendiğimiz kokuyu içgüdüsel olarak tekrar tekrar ve uzun süre koklama arzusu duyarız. Beğenmediğimiz kokuları ise hemen burnumuzdan uzaklaştırmak isteriz. Bu yüzden, koku seçimi yalnız kendi fizyolojik tepkilerimize bağlıdır.
Markalar hakkında bilgi alınabilir ancak koku seçimi kişiye kalmalıdır. Koku denenmeden alınıyorsa veya hediye alınırken, açık ürün iadesi veya değişim olanağı sağlayan bir marka tercih edilmelidir. Herkesin koku tercihi farklı olduğundan, hatalı seçimi telafi edebilmek önemlidir.
Hayır, buna "burun yorulması" denir. Koku algısını tazelemek için açık havada derin nefesler alarak bir süre vakit geçirilmelidir. Böyle bir durumda kahve koklamak vb. faydalı olmaz.
Zaten tam da bu nedenle ortam kokusu, parfümden farklı olarak şişeden değil, ortamda test edilmelidir. Bunun için ürün hiç koklanmadan alan terk edilmeli ve uygulamadan en az 15-30 dakika sonra tekrar içeriye girip karar verilmelidir. Mümkünse, hiç koku kullanılmamış bir ortama önce girilmeli ve ardından diğerinde yaratılan fark hissedilmelidir. Bu, doktorların ve mimarların “öncesi-sonrası” fotoğraflarına benzetilebilir.
Hayır, burun yorulması kavramı biyolojik bir gerçektir. En güzel kokuyu bile bir süre sonra algılayamayız. Genel olarak doğru bilinen bir mekânda tek çeşit koku kullanılması hatalı bir uygulamadır. Çünkü bir süre sonra zaten koku hissedilmeyecektir. Ayrıca tek bir kokunun bambaşka bireylerde aynı etki ve çağrışımları yaratmasını beklemek doğru bir bakış açısı değildir. Buna ek olarak, ayrı ve/veya büyük alanlarda çeşitli kokularla monotonluğun kırılması, ortama zenginlik katıp ziyaretçilerinizin beğenisini ve koku hafızasında hatırlanma oranlarını artıracaktır.
Tek çeşit koku kullanımı ise, muhtemelen operasyonel birim maliyetleri düşürmek için zamanında önerilmiş ve bir şekilde standartlaşmıştır. Örneğin, bir evin veya ofisin tamamen pudra kokmasındansa, salondaki koku makinesinde pudra, tuvalette ise çubuklu koku ile Marsilya sabunu tercih edilmesi algı açısından daha etkileyicidir.
I. Zevkine ve/veya tecrübesine güvendiğim kişinin seçtiğini, koklamadan satın almak.
II. Koku makinesinin görünüşüne bakıp, etkisi hakkında karar vermek.
III. Ortam kokusu satın alırken günlük sarfiyat ve masrafı hesaplamamak.
IV. Ortam kokusuna, ortamda değil şişeden koklayarak karar vermek.
V. Denemek için kullanılmış üründen memnun kalınmazsa, iadesini talep etmemek.
I. Restoranlarda en baskın koku yemek kokusu olmalıdır çünkü misafirler yemek için gelir ve bu kokudan daha iştah açıcı bir şey yoktur. Ancak pişirme sonrası ortama sinen kokular ertesi gün rahatsız edici olabilir. Bu yüzden yemek saatlerinde koku makinesi kullanılmamalı, yalnızca tuvaletlerde devrede olmalıdır. Ayrıca koltuklar deri değilse veya duvarlar sıva ya da kumaş kaplıysa, akşam kapanışta bu yüzeylere koku uygulanabilir. Bu küçük dokunuş, sabah gelen personelin de motivasyonunu artıracaktır.
II. Otel odasının aşırı kokması ile kötü kokması, misafir üzerinde benzer bir rahatsızlık yaratabilir. Bu nedenle ideal yoğunluk, deneme-yanılma yoluyla belirlenmelidir. Koridorlar ve ortak alan tuvaletlerinde kullanılan koku, otelin hijyen algısını ve misafirlerin genel izlenimini doğrudan etkiler. Lobide perde, koltuk ve duvar kâğıdı gibi tekstil yüzeyleri bulunan oteller ise bu alanlara koku uygulayarak koku makinesine ihtiyaç duymadan etkili ve ekonomik bir çözüm elde edebilir.
III. Butiklerde denenmiş ya da sergilenen kıyafetlere sabah ve/veya akşam tekstil kokusu uygulamak, ertesi gün gelen müşterilerde hoş bir izlenim bırakır. Aynı zamanda koku makinesi gerektirmeden tasarruf sağlar ve mağazada etkileyici bir ambiyans oluşturur. Bu yönüyle butikler, hesaplı ve etkili kokulandırma açısından diğer işletmelere göre daha avantajlıdır.
IV. Emlak ya da araç satışı ve kiralaması yapan işletmelerde ortamın hoş kokması, müşterinin kararını doğrudan etkileyebilir. Koku, duygusal bağ kurma ve ikna sürecinde güçlü bir etkendir; bu nedenle doğru kokulandırma, satış başarısını artırabilir.
V. İşletmelerde kokunun uygun yerde, miktarda ve yöntemle kullanımı; müşteri deneyiminin ve algısının önemli bir parçasıdır. Zamanlama, konumlandırma ve yoğunluk ise ancak deneyimle doğru şekilde belirlenebilir.
I. Bir şişede suyla seyreltip (150 ml şişede su ve 2-3 çay kaşığı esans denenebilir).
A. Perde ve koltuk gibi tekstillere,
B. Arabada içi ve bagaj tekstillerine,
C. Kiremit, taş ve mağara duvarlara veya duvar kağıtlarına,
D. Bir kâsede kurutulmuş çiçeklere (potpuri) ve/ veya ham seramiklere, uygulanabilir.
II. Dolap ve raflardan gelen kötü kokuları yok etmek için, temizledikten sonra esans kâğıt havluya emdirilip silinebilir.
Ayrıca, biten kapaksız esans şişesini elbise rafında tutmanın, bir süre daha faydası olabilir.
III. Küçük alanlarda veya priz olmayan tuvaletlerde koku makinesi yerine buhurdanlıkta esans kullanılabilir. Suyun buharlaşıp, kokuyu yayması için esansın daha az konulması önerilir. Deneme ölçüsü %80 su ve %20 esans olabilir.
IV. Temizlikte;
A. Koku makinesinin dibinde kalan su, paspas suyunda kullanılabilir.
B. Su filtreli süpürge veya halı yıkama makinesinde eğer esans kullanımına uygunsa kullanılabilir.
V. Diğer:
A. Sprey kullanmadan önce çalkalanmalı.
B. Leke testi yapılmalı ve yakından sıkılmamalı.
C. Sprey içerideyken değil, çıkarken sıkılmalı.
D. Sprey hep aynı yere değil, farklı bölgelere sıkılmalı.
E. Havaya, deriye, ahşaba, plastiğe, nevresime ve benzer yüzeylere sıkılmamalı.
F. İlk test hep aynı odada yapılmalı ve 1 hafta sonra hiç denememiş odayla kıyaslanmalı.
Dikkat edilmesi gereken önemli bir konu da kokunun ortama taşınma şeklidir. Üç ana yoldan bahsedebiliriz: gaz, duman ve su ve/veya alkol. Her geçen gün sağlıkla ilgili alınan ek tedbirler ve artan farkındalık sayesinde, gaz ve dumanla taşınan kokuların popülaritesinin ve kullanım alanlarının azalacağını ön görülmektedir.